تحلیل برگشتی مغار نیروگاه سد سیاه بیشه با استفاده از داده¬های حاصل از ابزار دقیق

برای طراحی و احداث حفریات زیرزمینی، تعیین تنش‌های برجا و خصوصیات مکانیکی توده‌سنگ احاطه‌کننده فضای زیرزمینی ضروری است. بعضی از آزمایش‌ها برای تعیین این پارامترها انجام می‌شود. برای مثال می‌توان به آزمایش دیلاتومتری و آزمایش شکست هیدرولیکی اشاره کرد. این آزمایش‌ها معمولاً زمان‌بر و پرهزینه می باشند. همچنین در نتایج آزمون‌های برجا و آزمایشگاهی پراکندگی محسوسی وجود دارد. این پراکندگی به علت ناهمگنی سنگ‌ها است. برای غلبه بر این مشکلات می‌توان از روش تحلیل برگشتی برای تعیین خصوصیات مکانیکی توده سنگ با استفاده از داده‌های رفتارسنجی استفاده کرد. تحلیل برگشتی به‌عنوان روشی که قابلیت کنترل پارامترهای سیستم را با تحلیل رفتار خروجی آن داشته باشد، بیان می‌شود. این روش به‌طور پیوسته‌ در دهه اخیر استفاده شده است. در تحلیل برگشتی مسائل مکانیک سنگی، هدف اصلی تعیین تنش‌های اولیه، ثابت‌های مواد با استفاده از داده‌های حاصل از اندازه‌گیری میدانی است. تحلیل برگشتی ممکن است به دو صورت مستقیم و معکوس انجام گیرد.  در این مقاله،  روش مستقیم تحلیل برگشتی بر اساس  الگوریتم جستجوی تک متغیره برای تعیین مدول الاستیسیته (E) و نسبت تنش افقی به قائم (K) در مغار نیروگاه سد سیاه بیشه استفاده شده است. تحلیل‌های عددی با استفاده از نرم‌افزار FLAC3D  انجام شده است. نتایج تحلیل‌ها نشان می‌دهد که مقدار متوسط مدول الاستیسیته در قسمت لایه‌بندی و ملافیری به ترتیب 16/7 و 15 گیگا پاسکال و میانگین نسبت تنش افقی به قائم 325/1 است.